Чӣ гуна ифлосшавии ҳаво саломатии моро хароб мекунад

Бо баробари афзоиши зиёди техника дар руи олам, ва ба атмосфера ихроҷи зиёди партобҳо аз ҷониби техникаву заводҳо ҳолати атмосфераи ҳаво хеле бад шуд. Мувофиқи маълумотҳои Созмони Умумиҷаҳонии Тандурустӣ (СУТ) ҳоло аз ҳар 10 нафар 9 нафар аз ҳавои ифлос нафас мекашанд, ки ин ҳамасола ба 7 миллион марг оварда мерасонад.

Ифлосшавии ҳаво барои саломатӣ оқибатҳои бад дорад - сеяки фавтҳо аз сактаи мағзи сар, саратони шуш ва бемориҳои дил ба ифлосшавии ҳаво мансубанд. Ин ба таъсири дуди тамоку баробар аст.

Ифлоскунандагони микроскопии ҳаво метавонанд тавассути механизмҳои муҳофизатии бадани мо гузашта, ба амиқи системаҳои нафаскашӣ ва гардиши хун ворид шуда, шуш, дил ва мағзи сарро хароб кунанд.

Набудани дуди намоён маънои онро надорад, ки дар атроф ҳавои солим мавҷуд аст. Дар саросари ҷаҳон, ҳам шаҳрҳо ва ҳам деҳот ба таъсири заҳролудкунандаи моддаҳои ифлоскунанда аз сатҳи миёнаи солонае, ки дар дастурҳои сифати ҳавои Созмони Умумиҷаҳонии Тандурустӣ (СУТ) тавсия шудаанд, дучор меоянд.

Ифлосшавии ҳаво бевосита ба саломатии мо ва муҳити зист таҳдид мекунад. Тибқи таърифи Созмони Умумиҷаҳонии Тандурустӣ, ҳавои ифлос ҳавое мебошад, ки таркиби он метавонад ба саломатии одамон, наботот ва ҳайвонот, инчунин хок ва об таъсири манфӣ расонад. Аксар вақт, ҳаво бо оксиди сулфур, оксиди нитроген ва омехтаҳои чанг ифлос мешавад.

Нафаскашӣ вазифаи асосии бадан аст!

Бе об, инсон якчанд рӯз, бе ғизо ҳатто дар як моҳ ва бе ҳаво - ҳамагӣ чанд дақиқа тоб оварда метавонад. Нафаскашӣ вазифаи асосии бадан аст. Раванди нафаскашӣ хеле мураккаб аст ва бадан онро ба таври худкор танзим мекунад. Нафаскашӣ расонидани оксиген ба тамоми ҳуҷайраҳои бадан ва тоза кардани гази карбон аз онҳо мебошад.

Ҳаво аз чӣ иборат аст?

Ҳаво омехтаи газҳоест, ки дар атрофи замин ниҳоне ба вуҷуд меоранд, яъне атмосфераи замин. Ҷузъҳои асосии ҳаво азот, оксиген ва гази карбон мебошанд. Ғайр аз он, дар ҳаво инчунин газҳои гуногун мавҷуданд: гелий, неон, аргон, криптон, инчунин гидроген, метан. Оксиген барои нафасгирии тамоми организмҳои рӯи замин муҳим аст. Дар навбати худ, диоксиди карбон ба миқдори зиёд барои одам ва ҳайвонот зараровар аст. Аз меъёр зиёд будани гази карбон дар ҳаво ба тағирёбии шароити зиндагӣ аз сабаби гарм шудани атмосфера оварда мерасонад.
100 литр ҳаво тақрибан 78 литр нитроген, 21 литр оксиген ва инчунин 1 литр газҳои дигарро дар бар мегирад. Унсури хеле муҳими таркибӣ бухори об аст ва миқдори он аз 1 то 4% -ро ташкил медиҳад ва ба намии ҳаво мустақиман таъсир мерасонад.
Кадом омилҳо ба ифлосшавии ҳаво таъсир мерасонанд?

Таркиби ҳаво метавонад гуногун бошад. Ба ин ифлосшавии муҳити зист, шароити атмосфера ва инчунин мавқеи ҷуғрофӣ мусоидат мекунанд. Агар дар таркиби ҳаво шумо моддаҳоеро пайдо кунед, ки табиатан дар он мавҷуд нестанд ё консентратсияи баъзе газҳо хеле баланд аст, мо метавонем дар бораи ифлосшавии ҳаво сӯҳбат кунем. Ин маънои онро дорад, ки ҳавои ифлос дорои оксигени камтар ва хок ва газҳои зараровар мебошад.

Ифлосшавии ҳаворо ба якчанд категория ҷудо кардан мумкин аст. Моддаҳое, ки ба ифлосшавии ҳаво таъсир мерасонанд, инҳоянд: чанг, газҳо ва аэрозолҳо. Дар байни онҳо диоксиди сулфур, фториди гидроген, оксиди карбон ва дуди сигор мавҷуданд.

Гурӯҳбандии оддӣ ифлосшавии табиӣ мебошад, яъне дар натиҷаи хуруҷи вулқон, оташсӯзии ҷангал, тӯфони рег, гирдбод ва ғайра ва сунъӣ, ки аз фаъолияти инсон ба вуҷуд меояд.

Таъсири ифлосшавии ҳаво ба саломатӣ

Ифлосшавии ҳаво ба саломатии мо таъсири манфӣ мерасонад. Ин яке аз сабабҳои пайдоиши аллергия ва бемориҳои системаи нафаскашӣ мебошад. Аз ин рӯ, сифати ҳавои нафаскашии мо хеле муҳим аст.

Олимони Белгия аз Донишгоҳи Ҳасселт даъво доранд, ки зарраҳои хурди нафасгирифтаи зани ҳомила ба плацента мерасад ва ҳатто тавассути он ба ҳомила ворид шуда метавонанд. Дар як мақолае, ки Nature нашр кардааст, онҳо нишон доданд, ки олудагии ҳавои ифлос баландтар аст, ва дар плацента зарраҳои он бештар пайдо мешаванд.

Ва ин далел нишон медиҳад, ки зарраҳо ҳангоми нафаскашӣ метавонанд ба ҷанин интиқол шаванд, "ин як механизмест, ки таъсири зараровари ифлосшавии ҳаворо ба рушди ҳомила ва саломатии кӯдак аз хурдӣ шарҳ медиҳад."Ҳамин тариқ, коршиносон чунин мешуморанд, ки таъсири муҳофизаткунандаи плацентаро аз будаш зиёд нишон додан мумкин аст.

Муаллифон плацентаҳои зиёда аз бист занеро, ки дар лоиҳаи "Environage", ки таъсири муҳити атрофро ба рушди дохили бачагона таҳқиқ мекунад, иштирок карданд, омӯхтанд.Ҳангоми азназаргузаронии намунаҳои бофта, зарраҳои карбон дар ду тарафи плацента пайдо шуданд.

Мувофиқи суханони олимони дастаи Тим Наврот, миқдори зарраҳои карбон дар плацента ва сатҳи ифлосшавии ҳаво вобастагии возеҳе дорад. Онҳо инро дар мисоли 20 зан фаҳмиданд, ки нисфи онҳо ҳангоми ҳомиладорӣ дар минтақаҳои дорои сатҳи баланди ифлосшавии ҳаво зиндагӣ мекарданд ва нисфи дигарашон дар ҳавои камтар ифлос. Олимон ба хулосае омаданд, ки зарраҳои сахти ҳаво ба шуши зани ҳомила ворид шуда, тавассути хуни модар ба плацента интиқол дода мешаванд.

Манбаъ

Дар асоси маълумотҳои сомонаи"Российская Газета" https://rg.ru ва Созмони Умумиҷаҳонии Тандурустӣ https://www.who.int/ru

Лоиҳаи
"Бидон, ки чиро нафас мекашӣ"

Маводи мазкур бо ҳамкории ташкилоти ҷамъятии “Гурӯҳи Ҷавонон оид ба Ҳифзи Муҳити Атроф” ва "Раёсати Ҳифзи Муҳити Зисти вилояти Суғд" бо дастгирии Сафорати Иёлоти Муттаҳидаи Амрико дар Тоҷикистон таҳия шудааст.
Масъулияти мӯҳтавои он бар зиммаи ташкилоти ҷамъиятии "Гурӯҳи Ҷавонон оид ба Ҳивзи Муҳити Атроф" вогузор шуда, мавқеи Департаменти давлатии ИМА-ро инъикос намекунад.

Бо мо дар тамос бошед:

Телефон: +992 88 7787779
Суроғаи электронӣ: office@ygpe.tj

735700, Тоҷикистон, вилояти Суғд, шаҳри Хуҷанд, хиёбони И.Сомонӣ 183а.